Trong cuộc chiến tranh của Mỹ tại Việt Nam, bên cạnh việc thử nghiệm và sử dụng phương tiện vũ khí hiện đại dựa vào ưu thế của máy bay, tăng - thiết giáp, Hoa Kỳ đã triển khai loại hình công nghệ cao với tham vọng nắm thế chủ động trên chiến trường mà điển hình là Hàng rào điện tử McNamara.
Vào giữa thập niên 1960, tuy các phi vụ ném bom đánh phá miền Bắc và đường Trường Sơn của quân đội Mỹ nhằm ngăn chặn sự chi viện từ miền Bắc vào miền Nam được thực hiện với quy mô lớn, nhưng hiệu quả đánh phá lại tỷ lệ nghịch với khối lượng bom đạn sử dụng. Ném bom đã không làm giảm được khả năng chi viện từ miền Bắc cho miền Nam mà còn gây tiêu tốn hàng tỉ đô la của Mỹ. Trong bối cảnh đó, năm 1966, chính phủ Mỹ tổ chức một nhóm nghiên cứu gồm 47 nhà khoa học kỹ thuật quân sự hiện đại để tìm biện pháp mới. Sau ba tháng làm việc, một đề án xây dựng phòng tuyến dọc theo khu phi quân sự bằng những phương tiện vũ khí, trang bị kỹ thuật quân sự hiện đại nhất thời đó của quân đội Mỹ đã ra đời. Theo đó, hàng rào sẽ gồm 2 bộ phận: một bộ phận nhằm đánh vào người đi bộ và một bộ phận nhằm đánh vào xe cơ giới. Địa điểm được chọn để xây dựng hàng rào chống đi bộ là vùng bọc sườn phía Nam khu phi quân sự (DMZ) đến biên giới Lào rồi đi vào đến phía Bắc Sê Pôn, qua ngoại vi Mường Xén, tất cả dài khoảng 100km, rộng khoảng 20km. Hệ thống chống xe cộ gồm các thiết bị dò âm thanh được máy bay tuần tra theo dõi liên tục. Chi phí cho một hệ thống như vậy ước tính khoảng 800 triệu USD mỗi năm. Theo tính toán này, một khi hàng rào được thiết lập thì mọi sự tiếp tế cho miền Nam đều trở nên vô nghĩa.
Tác giả của hàng rào điện tử mang tên của chính mình từng tự tin nhận định “Lúc đầu, hàng rào có thể không hoàn toàn hiệu quả, nhưng tôi tin rằng nó có thể phát huy tác dụng kịp thời và khi đó, về cơ bản nó có thể làm tăng lợi thế của chúng ta về mục đích của cuộc chiến. Nó sẽ cản trở đối phương, sẽ cho phép sử dụng hiệu quả hơn với số lượng hạn chế số quân thường trực và sẽ là bằng chứng thuyết phục rằng mục đích duy nhất của chúng ta là bảo vệ miền Nam khỏi sự xâm lược từ miền Bắc”
Từ năm 1966 hàng rào điện tử McNamara được xây dựng với mục đích ngăn chặn sự chi viện của miền Bắc vào miền Nam. Hàng rào điện tử McNamara kết hợp với không quân có nhiệm vụ phát hiện và ném bom hủy diệt ngay lập tức từng tốp người, từng chiếc xe, từng khẩu pháo, từng kiện hàng từ miền Bắc đưa vào miền Nam. Hàng rào gồm 17 hệ thống căn cứ quân sự, kết hợp với hệ thống vật cản dày đặc, các thiết bị trinh sát điện tử mặt đất và trên không hiện đại bố trí liên hoàn trong khu vực có chiều dài khoảng 100km, rộng từ 10-20km từ cảng Cửa Việt lên Đường 9 đến biên giới Việt - Lào. Đồng thời, quân đội Mỹ và Việt Nam Cộng hòa duy trì ở đây một lực lượng phòng ngự khá mạnh để kiểm soát phòng tuyến suốt ngày đêm. Ngoài lực lượng bộ binh còn có lực lượng pháo binh và xe tăng thiết giáp mạnh. Máy bay tiêm kích, cường kích liên tục bay lượn sẵn sàng tiêu diệt mọi mục tiêu vượt qua phòng tuyến. Máy bay ném bom chiến lược B52 cũng sẵn sàng hoạt động đánh phá.
.jpg)
Tuy nhiên, trên tuyến đường Trường Sơn, trong tháng 01/1968, lượng hàng chi viện cho chiến trường miền Nam tăng gấp đôi so với tháng 12/1967, số quân lên đường vào miền Nam lên tới 45.00 người cùng với một số khí tài lớn như pháo 85 ly, 122 ly và xe tăng cũng được đưa vào miền Nam an toàn. Với cuộc chi viện đó, cuộc tiến công tập đoàn cứ điểm Khe Sanh và đặc biệt là cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Mậu Thân năm 1968 của quân và dân Việt Nam đã chứng minh rằng hàng rào điện tử McNamara đã thất bại.
Để tìm hiểu rõ hơn về hàng rào điện tử McNamara, các bạn có thể tìm đọc sách “Cuộc chiến tranh công nghệ cao ở Hàng ràng điện tử McNamara (1966-1972)” của PGS.TS. Hoàng Chí Hiếu hiện đang lưu trữ tại Thư viện Bảo tàng Chứng tích Chiến tranh.